MIME-Version: 1.0 Content-Location: file:///C:/224A1650/naqd10.htm Content-Transfer-Encoding: quoted-printable Content-Type: text/html; charset="us-ascii"
=
=
83;انشكده
علوم اجتماع=
10;
دانشگاه
تهران
=
<=
b>نق=
1583; و
بررسی کتاب «=
602;يام
آذربايجان<=
span
dir=3DLTR> در انقل=
5;ب
مشروطيت اير=
75;ن»؛
نوشته کریم
طاهرزاده
بهزاد
=
=
<=
b>الهام عبادت=
ی
<=
span
lang=3DFA style=3D'font-size:10.0pt;mso-bidi-language:FA'>
=
=
=
=
03;ارنوشت
دانشجويي
براي درس
مباني تاريخ
اجتماعي
ايران
=
موضوع: خلاصه
و نقد کتاب
=
=
86;ير
نظر دكتر
محمدرضا
جوادي يگانه
=
=
78;یر
1385
مقدمه
درباره
نویسنده
آن چه که
درباره
نویسنده آمد=
07;
است از زبان
آقایان حسن
تقی زاده(رئس
مجلس سنا)و
دکتر رضازاد=
07;
شفق(استاد
دانشگاه)
است.آقا ی تقی
زاده نویسند=
07;
کتاب را
اینگونه
معرفی می
کند:((آقای
مهندس کریم
طاهر زاده
بهزاد که در
آذربایجان ا=
86;
بدو امر از
مهاجرت
کنندگان غیو=
85;
و فداکار و
صمیمی در راه
مشروطیت ایر=
75;ن
بوده است و در
زمره انصار
جانفشان ستا=
85;
خان سردار مل=
740;
و از سردسته
های احرار در
جنگهای
انقلاب سال1326 و
1327 در تبریز
بود.وی مجموع=
607;
ای از مشاهدا=
578; خود ر=
5;
نگارش کرد که
شایسته قدر
دانی است
چراکه از دور=
607;
اول مجاهدت
ملی کمتر کسی
از مهاجرین و
دکتر
رضازاده نیز
نویسنده کتا=
76;
را اینگونه ت=
608;صیف
می کند:(( طاهر
زاده بهزاد ر=
575;
باید یکی از آ=
1606;
اشخاص شایست=
07;
به شمار آورد
که در روزگار
جوانی با یک
دست تنها بعد
از
جانفشانیها
در راه آزادی
ایران و مهاج=
585;ت
اجباری از
دارو دیار و
پیوستن به
دوستان وهم
میهنان معدو=
83;
خود که بترکی=
607;
التجا جسته ب=
608;دند
و همکاری با
بردار هنرمن=
83;
محترمش در آن
دیار با
پشتکار عجیب =
608;
هوش و
کارآزمائی
غریب توانست=
07;
است در دیار
بیگانه بدون
توقع و کمک از
کسی اقامت کن=
583;
و کسب هنر و
فضیلت نماید =
608;
با ارمغانی
بزرگ به میهن
برگردد
.طاهرزاده به=
586;اد
مردیست نیکد=
04;
و مال اندیش و
دوست پرور و ی=
1705;ی
از فداکاران
آذربایجان.
آنگونه که
رضازاده شفق
می گوید گویا
نویسنده در
آمریکا اقام=
78;
داشته و در
آنجا به نگار=
588;
کتاب فوق کرد=
607;
است.
درباره
اوضاع
اجتماعی زما=
06;
نگارش کتاب
کتاب
همانطور که ا=
586;
نامش
پیداست(قیام
آذربایجان
درانقلاب
مشروطیت
ایران)قرار
است به اوضاع
آذربایجان و
تاثیر قیام آ=
606;
در انقلاب
مشروطیت
ایران
بپردازد.بنا=
76;راین
بازه زمانی
مورد نظر
نویسنده
انقلاب
مشروطیت
ایران می
باشد.
نگارنده
اوضاع گذشته
در کتاب را
اینگونه می آ=
608;رد:"نشر
این کتاب
مقارن با
زمانی است که 50
سال از صدور
فرمان
مشروطیت
درایران می
گذرد.انقلاب
مشروطیت
ایران آتشی
بود که از
خصایل آزادگ=
40; و
تمدن نژادی
ایران سرچشم=
07;
گرفته و با
مغلوب کردن
اصول خود
کامگی و
وحشیگری ضحا=
05;
صفتان بار دی=
711;ر
اصالت نژادی =
608;
عظمت روحی خو=
583;
را آشکار
ساخته
است.حقایق
تاریخی با گذ=
585;
زمان و با
تحریف این و
آن از بین می
رود.بنابرای=
06;
نشر یادداشت=
07;ا
و ذکر حوادث و
زوایای
جریان
کمک ذی قیمت=
740;
به تاریخ
نویسی می
کند.نگارنده
همواره در
صدد
که
یادداشتهای
زمان انقلاب
مشروطیت
ایران و به
خصوص
آدربایجان ر=
75;
بنویسد وحتی
در سال 1933
جلساتس با
حضور آقایای=
06;
کاظم زاده و
دکتر شفق و
میرزا رضاخا=
06;
تربیت در برل=
606;
برای منظور
فوق تشکیل
داده و
یادداشتهای®=
0;
نیز تهیه شده
ولی بیش از آن
مانع انجام آ=
606;
گردید .دکتر
رضازاده نیز
در مقدمه کتا=
576;
اوضاع را
اینگونه
توصیف می
کند:"در سخن
گفتن از انقل=
575;ب
مشروطه ایرا=
06;
گفته شده که
انقلاب ملی ن=
576;ود
ز یرا اکثر
ملت بی
خبر و بی
سواد بودند و
نمی دانستند
چه می خواستن=
583;
و چه می کردند.&=
#1583;رست
است که انقلا=
576;
ایران مقدما=
78;
و نهضتهای فک=
585;ی
و اجنماعی
مهم
بعضی از
انقلابهای د=
40;گر
مثل فرانسه ر=
575;
نداشته است.ا=
586;
طرف دیگر در
نتیجه عوامل
مختلف مانند
انقلاب
فرانسه
جنگهای روسی=
07;
با ترکیه و
ایران در قرن 19
و توسعه رواب=
591;
بین ایران و
اروپا و شروع
مدارس جدید و
مطبوعات و
روزنامه در
اواسط قرن 19
یعنی در دوره
سلطنت
ناصرالدین
شاه و ظهور
عده ای اشخاص
دانشمند و
بصیر و تجدد
خواه در میان
ایرانیان بر=
02;
یک نهضت جدید
درایران
بوجود آمد
.نکته دوم
اینکه اکثر
رهبران=
آزادی در
ایران که می
خواستند دول=
78;
ایران
از مطلقه به
حکومت مشروط=
07;
تبدیل شود
.سوم آنکه
نهضت مشروطی=
78;
ایران کاملا
ملی بود و هیچ
نفوذ خارجی ب=
585;
افکار عمومی =
608;
اذهان مردم
وجود نداشت.
علت نگارش کت=
;اب
بخشی از علل
در بالا از
زبان نویسند=
07;
و چگونگی
رسیده به این
فکر گفته
شد.اما بهزاد
در ادامه می
گوید:"اگر چه
تایفات مرحو=
05;
کسروی قسمت
اعظم حقایق ر=
575;
روشن کرده و
آن مرحوم نسب=
578;
به تاریخ
انقلاب
مشروطیت یکی
از موثرترین
خدمات فرهنگ=
40;
را انجام داد=
607;
است.همچنین
آقای دکتر
مهدی ملک زاد=
607;
با انتشار
تالیفات خود
اطلاعات سود
مندی را در
دسترس
گذاشته=
ولی تاثیر
قلم کسانیکه
خود در انقلا=
576;
حضور داشته و
ماوقع را
مشاهده کرده
اند تاثیر
فراواني خوا=
07;ند
داشت و من سعی
کردم این کار
را انجام دهم =
1608;
وقایع و صحنه
ها را همانطو=
585;
که است به قلم
آوردم."(ن.ک
مقدمه
نویسنده)
شرح
فصل بندی کتا=
576;
کتاب قیام
آذربایجان
درانقلاب
مشروطیت ایر=
75;ن
در 9 فصل تالیف
شده است.فصل
اول درباره
تبریز و
اوضاع
و احوال آن
است و از فصل
دوم به بعد
بصورت
تاریخی=
به نخستین
انتخابات
تبریز تا نقش
فرقه عامیون =
608;
اجتماعیون د=
85;
تبریز اشاره
می شود .فصل
سوم به
معاهدات بست=
07;
شده ای همچون
ترکمانچای و
گلستان و نام=
607;
پاسگوویچ به
عباس میرزا ...
می پردازد .در
فصل های بعدی
هم در باره
احزابی که در
آذربایجان
ظهور داشته
اند و
تاثیر آنها
در این انقلا=
576;
مثل انجمن
تبریز &=
nbsp;
و در نهایت
در فصل 9 به نقش
انقلابیونی
چون ستارخان
میرزا حسی
واعظ
امام جمعه
خوئی
و .... می پرداز=
3;.
روش تحقیق
من در این
تحقیق ابتدا
مقدمه ای
آورده ام که د=
1585;
آن درباره
نویسنده
دغدغه های
سیاسی اوضاع =
608;
احوال
اجتماعی زما=
06;
نگارش کتاب و
نیز علل نگار=
588;
کتاب را آورد=
607;
شده است.اما
سوالات من در
این تحقیق ای=
606;
است که:
1 – اوضاع
زندگی مردم
آذربایجان د=
85;
زمان انقلاب
مشروطیت
چگونه بوده
است؟
2- اوضاع فکری =
608;
اجتماعی مرد=
05;
در آذربایجا=
06;
قبل و بعد از
انقلاب
مشروطیت به چ=
607;
صورت بوده اس=
578;؟
3-پیشروان
انقلاب
مشروطیت در
اذربایجان چ=
07;
کسانی بودند =
608;
چه تایری بر
انقلاب داشت=
07;
اند؟
من با توجه ب =
7;
تحلیل محتوا=
40;
کتاب به این
سوالات جواب
خواهم دد و در
نهایت به
نتیجه گیری د=
585;
این بحث خواه=
605;
پرداخت.
گفتار اول-
تبریز
تبریز از
مهمترین
شهرهای ایرا=
06;
مرکز خطه اذر =
1576;ایجان
(سرزمین آتش
مقدس )است.خطه
آذربایجان د=
85;
آثار
نویسندگان
بیش از میلاد
مسیح(آتروپا=
78;ن)و
درتالیفات
قرن اول
میلادی مورخ=
10;ن
ارمنی
آتروپاتکان
نامیده شده
است.از زمان
پیشین این
منطقه که مهد
زردتشت
شناخته شده ب=
607;
مناسبت
مدنیتی که
داشته موقیع=
78;
مهمی در تاری=
582;
ایران احراز
کرده است. 39 سال
بعد از بنای ت=
1576;ریز
آن شهر به بر اثر
زلزله ای
ویران گشته ولی
متوکل عباسی در سا =
4;245 هجری
دوباره آنرا
ساخته است.هر
بار که زلزله
ای شهر را
ویران می کرد=
607;
است دوباره آ=
606;
را ساخته
اند.در سال1722
زمین لرزه
شدیدی در
تبریز روی دا=
583;
بطوریکه می
گویند در این
زلزله 80&nbs=
p;
هزار نفر تل=
601;
گریده
است.پایتخت
آدربایجان
بترتیب تحت
اداره خلفای
عباسی آل بوی=
607;
سلجوقیان
اتابکان
شاعان خوارز=
05;
قرار گرفته و
هر بار از
مقاومت شدید
اهالی
تحت سلطه ای=
606;
سلسله ها افت=
575;ده
است.درخشانت=
85;ین دوره
تبريزتقریب=
5;
از تاریخچه
برقراری سلط=
07;
مغول در ایرا=
606;
است.اما بر
اثر سلطه
تیمور لنگ
اهمیت خود ار
ازدست داده ا=
587;ت
گفتار دوم-
فشار زندگی ب=
585;
مردم
آذربایجان د=
85;
دوران
ولایتعهدی
محمد علی در
تبریز
محمد علی
میرزا از
روزیکه چشم
گشود خود ار
در محیط تعدی
و تجاوز و ظلم
و بی رحمی
مشاهده کرده
بود و خود را
مافوق همه و
همه را اسیر و
زبون خود می
دانست و به او
اینطور تلقی=
06;
کرده بودند ک=
607;
تسلط بر جان و مال
مردم حق طبیع=
740;
و اسمانی
اوست.لذا محم=
583;
علی میرزا با
رفتارهای غی=
85;
قابل قبول در
ایام
ولایتعهدی د=
85;
تبریز مردم ر=
575;
از خود منزجر
و یک محیط
ناسازگاری ب=
75; دست
خود درست کرد=
607;
بود.از یک طرف
ساده رخان و ر=
1580;اله
ها و اشخاص
منفور جامعه اعضای
محرم دربار ا=
608;
را تشکیل می
دادند و از
طرف دیگر مرد=
605;
بی پناه و و
بیچاره
تبریز
ناچارا
مبلغی را بدس=
578;
آمده خدمت
مجانی او را
بدست می
آوردند و هرش=
576;
صدها نفر در
اطراف و
خوابگاه او
کشیک می
کشیدند و بطو=
585;
خلاصه مردم
آذربایجان د=
85;
زیر فشار ظلم
و ستم اوضاع
جهنمی خرد و
خمیر شده
بودند.
موضوع
دزدیده شدن ب=
575;
نوئی بنام
صغرا که دختر
یکی از علما
مشهور تبریز
بود هنوز از
خاطره ها فرا=
605;وش
نشده است و یا
کشته شدن صرا=
601;
ثروتمند تبر=
40;ز
به نام حاجی
هاشم از دلای=
604;
عدم امنیت در =
1570;ن
زمان بود.
سازمانهای
جاسوسی محمد
علی منیرزا
خیلی
وسیع بود
.برای کشف
دختران=
و پسران
خوشگل از زنا=
606;
استفاده می کر=
3;
و برای زیر
نظر گرفتن
ملاها از روض=
607;
خوانها
استفاده می
کرد .لذا اکثر
مردم در اثر
ظلم و ستم از
تابعیت دولت
روی برتافته
بودند و
تابعیت دولت
روس را
پذیرفته
بودند.
محمد علی
میرزا از
بیداری مردم
سخت بیمناک ب=
608;د
و به جای
اینکه رفتار
نا بهجار خود
را عوض کند در
سال1324
مانوریکه در
آن ایام هفت
لشگر نامیدن=
83;
ترتیب داده
بود.با وصول
خبر فوت مرحو=
605;
مظفر الدین
شاه
ولیعهد رعی=
78;
آزار در ماه
شوال 1324 قمری
بروایتی با
چهار نفر و
بروایتی با چهار
هزار نفر از
همان سربازا=
06;
و سواره ها به
طرف تهارن
حرکت کرد و
تبریز را راح=
578;
گذاشت.
گفتار سوم-
ورود مردم به
كنسولگري
انگليس
در تاريخ 14
جمادي الثان=
10;
1324 فرمان
مشروطه از طر=
601;
مرحوم مظفر
الدين شاه
صادر شد ولي
وليعهد وقت ك=
607;
بنا به سنت
ديرينه در
تبريز اقامت
داشت از انتش=
575;ر
آن در تبريز
جلوگيري نمود
اين اقدام
مردم
آذربايجان
راسخت رنجان=
83;
و خواب و آرام
را از آنان
ربود .هر چه
رهبران و سرا=
606;
آزادي وسايل
رضايت وليعه=
83;
را جستجو مي
كردند كمتر ب=
607;
نتيجه مي
رسيدند از طر=
601;
ديگر تشكيل م=
575;نور (هفت
لشگر) براي
تهديد و اخاف=
607;
مردم بعمل
آمده بود ولي
بر غم
كوششها و اق=
583;امات
شديد محمد
–عليميرزا
سكنه تبريز ا=
586;
كار نايستاد=
07;
و بريا وصل حق
خود در غره
ماه شعبان 1324 قمري
شبانه در
كنسولگري
انگليس بست ن=
588;ستند!!
محمد
عليميرزا اگ=
85;
چه براي پيش
بردن نظر خود
فعاليت
فراوان مي كر=
583;
ولي در اثر
كند ذهني از ت=
1588;خيص
جريان سياست
عاجز بود، و
اكثر اوقات براي
حلو فصل
معضلات كشور
به رمال و
فالگير متصل
مي شدمثلا پس
از خلع سلطنت
ايران در برل=
606;
بمرحوم محمد
تفي صادق اف كه يك¡=
0;
از
آزاديخواها =
6;
معروف بود
متوسل شد و
مدتها
از او التما=
587;
ميكرده تا با
استعانت
مجاهدين
دوباره به
سلطنت برسد و
صادق اف بطور
تفصيل بنويس=
06;ده
ميگفت چون
ديدم
از من دست
بردار نبود
نيست
گفتم اين كا=
585;
به تنهائي از
من ساخته نيس=
578;
بايد
موافقت حيد=
85;
خان عمو
اوغلي
را هم
فراهم بياو=
85;يم
و پيشنهاد
كردم كه بروي=
605;
عقب او.
در تبريز هم
وقتي كه شنيد=
607;
شد مردم وارد
كنسولگري شد=
07;
اند دست به
تدليس زد و
براي عوام
فريبي دستور
داد در دكاكي=
606;
نانوائي چرا=
94; روشن
كنند و به كنه
موضوع پي نمي
برد كه كار از &=
#1575;ين
مرحله گذشته
است و با
ارزان كردن
بهاي نان و
گوشت مردم
قانع نخواهن=
83;
شد و پرده
عوام فريبي و
ظاهر سازي كه
از روي پيكر
غول آساي ظلم
وستم بر
افتاده و پرد=
607;
كيان دچار
شعله هاي
عمليات خلاف
عدالت و انصا=
601;
گذشته
خود شده اند
بااساني آرا=
05;
نخواهند شد!
بالنتيجه
اقدامات مضح=
03;
جلوي تقلاي
آزاديخواها =
6; را
نگرفت.اوضاع
تبريز در آن
روزها خيلي
تماشائي بود
.تا چند روز
قبل كه مردم
ناچار بفراش=
75;ن
و بمامورين
ادارات دولت=
10;
احترام فراو=
75;ن
ميكردند يكم=
85;تبه
تغيير ماهيت
داد و گروه
مزبور مورد ن=
601;رت
و قهر و غضب
مردم واقع
شدند! و آنان
هم حيرت زده و
با ترديد
باوضاع تماش=
75;
مي كردند
اهالي دسته
دسته وارد
كنسولگري شد=
07;
و بسخنان
ناطقين با
كمال توجه و
اشتياق و شوق
و شور و ذوق
گوش مي دادند.
گفتار
چهارم-منشا
الهامات آذر=
76;ايجان
اين وضوع
مورد بحث است
كه محيط مردا=
606;
بزرگ را تربي=
578;
ميكند و يا
دانشمندان
محيط را نسبت
بزمان تغيير
مي دهند ،در
اطراف اين
موضوع شرحها=
10; مفصلي
نگاشته و
دلايلي اقام=
07;
نمودند كه
آوردن آن در
اينجا خارج ا=
586;
موضوع است
همينقدر باي=
83;
بدانيم كه
شخصيتهاي فو=
02;
العاده هم
زائيده و
پرورش يافته
محيط هستند
.البته استعد=
575;د
و نبوغ انان
جزو موهبت
خدائي است و
براي محيط هر
كشوري تاثير
فراواني
دارد.اگر چه پ=
1587;
از انتشار
تاريخ مرحوم
كسروي
تاليفاتي را=
80;ع
بتاريخ
مشروطه
ايران
انتشار
يافته
و سعي شده
است كه از
اهميت خدمات
خدمتگذاران
حقيقي ايام
مشروطه كاست=
07;
شود و بعضي ها
در تهيه شجره
مي باشند ولي
بايد منصفان=
07;
قبول كرد كه ا=
1711;ر
براي مشروطه
ايران شجره
پيدا شود
بزرگترين
شاخه آن كه
ساير شاخه ها
را زير نظر
گرفته باشد
شاخه
آذربايجان م=
10;
باشد.
بنابراين به
توجه به گفته
هاي بالا مي
توان گفت كه
تاثير
آذربايجان بر
انقلاب
مشروطيت تا چ=
607;
حد بوده است.
نگارن=
ده
كتاب در
مقايسه اي با
تالفات مرحو=
05;
كسروي و
مشاهدات خود
چنين مي
گويد(مرحوم
كسروي وقتي
پيكرهاي
مجاهدين را ب=
575;
آرايش جنگي
ديده و
گردنهاي كشيده
آنان را مشاه=
583;ه
نموده تصور
كرده
است كه
گردانندگان
انقلاب هم
آنها هستند
ولي ا زپشت
پرده نيز غاف=
604;
بوده اند و
گاهي از بعضي
رهبران
مشروطه خرده
گرفته و آنان
را ميوه چين
ناميده و مثل
اين است كه
انتظار داشت=
07;
است كه آنان
را نيز تفنگ
بر دوش در سنگ=
1585;ها
كشيك بكشند
،ولي من خودم
يكي از افراد=
610;
بودم كه در
انقلاب شركت
داشته و مشيت
الهي اين بود=
607;
است كه زنده
بمانم تا شرح=
610;
از مشاهدات
خود را بنويس=
605;
با صراحت لهج=
607;
مي گويم سر
موفقيت
مشروطه
خواهان را در
دو موضوع باي=
583;
كاووش
كرد،اول گرد=
88;
روزگار بر له
آزاديخواها =
6;
بود،چنانكه
مشروطه شدن
دولت عثماني
در ابتدا
موفقيت را
بروي محمد
عليميرزا
بست.دوم آنكه
– نبوغ رهبرا=
606;
عالم و فاضل و
مجاهدين فرم=
75;نبر
آذربايجان ر=
75;
بايد نام برد.
باز روح
مرحوم كسرو
يشاد كه كه
اقلا داد سخن
را درباره
مجاهدين ادا
كرده است ولي
مايه تاسف اس=
578;
كه باقي
ماندگان
مشروطه
خواهان دست ب=
607;
قلم نزده و
يادهاي خود ر=
575;
ننوشته و
درياي ياس و س=
1587;تي
غوطه ور شدند
، و اگر گاه و
بي گاه گوشه
اي از انقلاب
آذربايجان ب=
75;
قلم بعضي از
مجاهدين نگا=
85;ش
يافته بيطرف=
10;
را رعايت
نكرده است و
كوشيده اند ك=
607;
خدمات خود را
برخ مردم
بكشند و بدين
سبب زياد قاب=
604;
اعتماد نيست.
ما وقتي كه ب =
7;
تاريخ مقاوم=
78;
آذربايجان
مراجعه مي
كنيم مي بيني=
605;
كه زا تاريخ
توپ بستن مجل=
587;
شوراي ملي تا
روز نهم محرم 13=
30
قمري عده اي
مجاهد و فدائ=
610;
در مقابل
نيروي محمد
علي
شاه مقاومت
كرده و
بالاخره با
ورود و حمله
نيروي بيگان=
07;
متلاشي شده
اند و مايه
تاسف است كه
تا امروز منب=
593;
الهام اين
فدائيان
پاكباز كشف
نشده و نمي
شود بايد قبو=
604;
كرد كه
در مقابل
نيرنگ بازان
داخلي و خارج=
610;
رهبران جنگي
بوده اند و
بدون ترديد و
ظايف خود را
بسيار خوب
انجام
داده اند
،ولي اداره
سياست روز را
بايد در جاها=
610;
ديگر جستجو
كرد!
گفتار پنجم-
اوضاع
اجتماعي و فكر¡=
0;
در آذربايجا=
06;
قبل از انقلا=
576;
اوضاع آذربا=
يجان
آنگونه كه
نويسنده
درمثالي مي
آورد به مانن=
583;
كشتي است كه
آتش گرفته و
شعله هاي آن
به آسمان صعو=
583;
كرده است و
مسافرين غافل
آن در عيش و
نوشند !اوضاع
آذربايجان
قبل از انقلا=
576;
مشروطيت به
اين منوال
بوده و تبريز=
610;ان
در اثر
اين ناداني =
608;
بي خبري از
اوضاع و احوا=
604;
در نتيجه
ناداني
كشتيبان در
تاريكي و و بي &=
#1582;بري
و بي اطلاعي
از دنيا فرو
رفته و با يك
اوضاع مبهم
بآينده
خطرناكي نگا=
07;
مي كنند و
منبع اطلاع آ=
606;
منحصر به
مواعيظ و روض=
607;
خوانها=
بوده كه فقط
در باب روزه
گرفتن
و نماز
خواندن=
شكيات صحبت
مي كردند ،از
شنيدن مطالب
تكراري خسته
شدند و در پي
گم شده ي خويش
مي رفتند. بهز=
1575;د
در ادامه برا=
610;
نشان دادن اي=
606;
ضعف اين مثال
را مي آورد
كه(روزي كه
يكي از واعظي=
606;
از نزول
جبرئيل صحبت
مي كرد و
وقتيكه رشته
سخن را بفرود
آمدن او مي
رساند يك
مرتبه صدها
كبوتر سفيد ا=
586;
دريچه هاي
گنبد مسجد به
داخل آن رها
شدند و فضاي
مسجد را پر
هلهله كردند و حضا=
5;
پي در پي
صلوات مي
فرستا دند !هر &=
#1608;قت
هم واعظ مي
خواست دهنش ر=
575;
باز كند باز
هم صلوات مي
فرستادند و ي=
575;
روزيكه معرا=
80;
را وصف مي كرد
قبل عده اي
زير منبر
پنهان شده
بودند و در مو=
1602;ع
مناسب آقا را
بلند كرده و
حضار هم پشت
سر هم صلوات
مي فرستادند.
اين توضيحات
از وضع
اجتماعي و
فكري تبريز
قبل زا انقلا=
576;
مشروطه و
آزادي مشتي ا=
586;
خروار و قطره
اي از دريا
محسوب مي
شود.در نتيجه
اين الوضاع ه=
605;
عكس العملي
پديد آورد و
مردم چند سال
در مقابل
نيروي محمد
عليشاه سينه
سپر كرده و
هزاران جوان
خود را قرباي=
606;
كردند و
تحولات عظيم=
10;
در ايران
بوجود آوردن=
83;.
گفتار هفتم –
نقش مطبوعات
در انقلاب
مشروطيت در
آذربايجان
تبريز مثل
كليه شهرهاي
ايران در
درياي بي خبر=
610;
بسر مي برد و
تاليفات نيز
در آن دوره
بيشتر در حوز=
607;
رسالات ،طلا=
02;
و گهگاهي هم به =
81;كمت
و فلسفه يونا=
606;
مي
پرداختند،و
اين در حالي
بود كه از علو=
1605;
جديد خبري
نبود و اگر
چند نفر
مدارسي هم بر=
575;ي
بيداري افرا=
83;
تاسيس
مي كردند مث=
604;
مرحوم رشديه =
608;
كمال ،و اين
در حالي بود
كه يكسري از
طلاب نادان
نيمكتهاي
آنان را شكست=
607;
و معلمين را
فراري مي
دادندو اين
وضع آذر
بايجان بود...
مردم
آذربايجان طالب
روزنامه
بودند
آنگونه كه
بهزاد در كتا=
576;
آورد هر دسته
از روزنامه
هاي ديگر مثل
حبل المتين و
يا ملانصر
الذين و يا
قانون بدست
مردم مي رسيد
دست به دست مي
شد و مردم با شوق و
رغبت غير قاب=
604;
وصف مي خواند=
606;د
!و بي سواد ها
هم با رغبت
زياد به مطال=
576; انان
گوش مي دادند.
بطور
كلي مي توان
گفت كه نفوذ
مقال
و گفتار اين
دو روزنامه د=
585;
مزرع دلها شي=
575;ر
هاي عميقي
ايجاد كرده و
در آگاهي مرد=
605;
نقش بسزاييي
داشت بويژه
لطيفه هاي
سياسي و دو په=
1604;و
و تصاوير
رنگين
ملانصرالد¡=
0;ن
در بيداري و
هوشياري مرد=
05;
نقش بزرگي با=
586;
مي كرد.اين در
شرايطي بود ك=
607;
مردم از سوي
ملاها تشويق مي
شدند كه
روزنامه نخ=
08;انند ولي
مردم بيشتر
تحريك مي شدن=
583;
كه روزنامه
بخوانند
اگرچه كه با
اصول مذهبي
مغايرت داشت=
07;
باشد.
آنگونه كه در
كتاب آمده مي
توان گفت كه
يكي از محركي=
606;
اصلي تاراج
رفتن منزل
نظام العلما =
603;ه
در تاريخ 1316
قمري در ايام
حكومت امير
نظام كروسي
واقع شده
تاثير مقالا=
78;
روزنامه ها
بوده است.
اين دو
روزنامه در
محيط ازاد يك=
610;
در كلكته به ق=
1604;م
مويد تالسلا=
05;
و ديگري ر
قفقاز با قلم
ميرزا جليل
تحرير مي ياف=
578;
و اكثر
دانشمنداني =
3;ه
در محيط تيره
و تار ايران
قادر بانتشا=
85;
مقالات خود
نبودند با نا=
605;
مستعار گفتا=
85;هاي
خود را در
جريان فوق
الذكر انتشا=
85;
مي دادند.
مطبوعات پس
از صدور
فرمان
انقلاب مشر=
08;طيت
در آذربايجا=
06;
روزنامه
مصور براي
اولين بار در
آذربايجان ا=
06;تشار
يافت .نام اين
روزنامه ه9ا آذربا=
;يجان
و حشرات الار=
590;
بود
كه مدير
مسئول آنت
حاجي ميرزا
آقا بلوري و
نقاش ﻻن حسين
طاهرزاده
(برادر
نويسنده) بود
و عليقلي خان
صفراف و عده
اي از
دانشمندان
مقالات آنها
را مي نوشتند.
محمد علي
ميرزادر اين
زمان بشدت از
انتشار مطبو=
93;ات
جلوگيري مي
كرد به همين
دليل
نويسندگان
مطالب خود ار
بوسيله شب نا=
605;ه
نشر مي كردند
.يان شب نامه
هاي مذكور
نامهاي
مختلفي
داشتند.
نويسنده
اشاره مي كند
كه
افكارعمومي
ايجاب مي كرد=
607;
است كه
رزونامه هاي
ديگري بوجود
بيايند .لذا
به مرور زمان
روزنامه
انجمن از طرف
انجمن ايالت=
10;
و روزنامه شف=
602;
به قلم
رضازاده شفق(=
583;كتر
شفقي كه مقدم=
607;
را نوشته) و
روزنامه
تبريز به قلم
اسماعيل
يكاني و محمو=
583;
غني زاده ،و
بعدها به قلم
دكتر حسين تب=
585;يزي
.روزنامه ملت
(ميرزا آقا
خان
ناله)،مساوا=
78;
به قلم سيد
محمد رضا
مساوات و ملا
عمو از طرف ان=
1580;من
اسلاميه
منتشر مي شد و
علاوه بر
اينها نشريا=
78;
ديگري هم بود.
جرايدي كه در
استانبول
انتشار مي
يافت
در اين شهر
روزنامه هاي
شيدا ،خاور و
شمس انتشار م=
610;
يافت و
روزنامه هاي
مذكور به تما=
605;
شهرهاي ايرا=
06;
مي رسيد.
آثار قلمي
ميرزا طالبو=
01;
نيز در بيدار=
610;
ايرانيان
تاثير بسزاي=
10;
داشته است.و
كتاب احمد يا
سفينه طالبي
در مدارس
تدريس مي شده
است.
مرحوم سيد
ابوالضياء
شبستري يكي ا=
586;
آزاديخواها =
6;ي
اي باشد كه
گفتارهاي نغ=
86;
و مثالهاي
نمكين او سال=
607;ل
نقل مجلس در
محافل
دانشمندان
بود ولي از ان=
1580;ا
كه او سيد بود
مردم درباره
گفتارش اغما=
90; مي
كردند اگرچه
كه حرفهايش
نيشدار بود.
سيد حسن تقي
زاده و محمد
ايمن رسول
زاده روزنام=
07;
ايران نو را
منتشر كردند
كه در بعد از
ستال1324 بوجو
آمد و به جهت
سبك نوين
نگارش مقالا=
78;
تاثير زيادي
بروي مردم
داشت.
روزنامه صور
اسرافيل نيز
به قلم ميرزا
جهانگير خان
در تهران
منتشر مي شد.
در زمان
انقلاب
مشروطه
نويسندگان د=
85;
امنيت جاني
قرار نداشته =
608;
پيوسته رد خط=
585;
بودند چنان ك=
607;
در كتاب امده
است نويسندگ=
75;ن
قبل از انتشا=
585;
روزنامه وصي=
78;
نامه خود را
امضا مي
كردند.محمد
علي شاه ميرز=
575;
جهانگير خان =
585;ا
به همين جرم
پس از به توپ
بستن مجلس
كشت.
محمد علي شاه
ازكاريكاتو=
5;
روزنامه ها
وحشت داشت...
قبل از
انقلاب
مشروطه مردم
عوام شاه را
ظل اله ناميد=
607;
وجود او را از
گناهان مبري
تصور مي كردن=
583;
بعد از
برقراري اصو=
04;
مشروطه و بسط
فرهنگ و
انتشار
روزنامه ها
گهگاهي تصاو=
10;ر
او را در
صفحات جرايد
بشكلهاي
مضحكي منعكس =
605;ي
كردند و محمد
علي شاه از
مشاهده انها
بشدت وحشت
داشت.بهزاد ا=
586;
زبان برادر
خود چنين نقل
مي كند
كه0روزي كه
صحبت از
انقلاب
مشروطيت در
ميان بود گفت
وقتيكه در
مرند دست عما=
604;
شجاع نظام
گرفتار شده
بودم رد اثنا=
610;
بازپرسي مام=
08;رين
عقب نقاشي مي
گشتند كه
كاريكاتور
شاه را ترسيم
كرده بود.در
اين
كاريكاتور ك=
07;
رد روزنامه
حشرات الرض
چاپ شده بود
شكل شاه را مث=
1604;
قورباقه چاق=
10;
كشيده
بودم و اگر
مي فهميدند ك=
607;
من انرا ترسي=
605;
كردم بي شك
مرا اعدام مي
كردند چون شر=
581;
جرايد فارسي
در برلن از قب=
1610;ل
مجله كاوه و
ايران شهر
بطور تفصيل د=
585;
فصل مخصوص
نوشته شده
است.
گفتار هشتم-
نخستین
انتخابات در
تبریز
پس از وصول
فرمان
مشروطیت 14
جمادی الثان=
40;
از طرف مرحوم
مظفرالدین
شاه مردم
تبریز با
اشتیاق
فراوان در
انتخابات
دوره اول که
بصورت صنفی
بود با اشتیا=
602;
فراوان شرکت =
705;ردند.انتخاب=
ات
ان روز بر
خلاف
انتخابات ام=
85;وز
کاملا بی
شائبه بود و
ثروت و نفوذ
شخصی و پول داشتن
رعایا و نظای=
585;
آن مورد توجه
نبود بلکه
صرفا لیاقت
شخصی و داشتن
روح وظیفه و ف=
1583;اکاری
و علاقه به
خدمت وجود
داشته است.
منتخبین
دوره اول مجل=
587;
شورای ملی
آنگونه که در
کتاب امده اس=
578;
به شرح زیر می
باشد:
1-سید حسن تقی
زاده2- حاج
میرزا
ابراهیم3-
میرزا صادق
مستشارالدو =
4;ه
4- میرزا
ابراهیم خان
شرفالدوله 5-
هدایت اله
میرزا 6- حاج
میرزا آقا
شرفی 7-میرزا
حسن خان احسن
الدوله 8- حاج
محمد آقا
حریری 9- امام
جمعه خوئی 10-
میرزا
عبدالرحیم
طالبوف 11- میر
هاشم شتربان=
40;
12- میرزا
فضلعلی آقا
گفتار نهم-
درخواستهای
هفتگانه
تبریز
در زمانی که
تبریز در اتش
انقلاب می
سوخت باز هم
از کمک به
تهران کوتاه=
40;
نمی کرد که
یکی از این
اقدامات
پیشنهاد
قبولی هفت
ماده زیرین م=
740;
باشد:
1- شخص
همایونی بای=
83;
دستخطی برای
اسکات عامه ص=
575;در
نمایند که
دولت ایران
مشروطه است.
2- عدد
وزرای مسئول
فعلا از هشت
عدد متجاوز
نیست و هرگاه
بعدها تشکیل
یک وزراتخان=
07;
لازم گردد به
امضای مجلس
تشکیل شده
داده خواهد ش=
583;.
3- از این
به بعد از
خارجه وزیر
نباید معین
بشود.
4- در هر
ایالت و ولای=
578;
با اطلاع مجل=
587;
شورای ملی ان=
580;من
محلی برقرار
باشد.
5- وزرای
افتخاری ابد=
75;
نباید باشد
یعنی اسم وزا=
585;ت
بجز بر هشت
نفر وزیر
مسئول در
دایره دولت ن=
576;اید
برده شود.
6- عزل مسی=
608;
نوز و پریم
ولاورس رئیس
گمرگخانه تب=
85;یز
فورا لازم
است.
7- عزل ساع=
583;
الملک.
گفتار دهم-
میر هاشم با
ماموریت تاز=
07;
بر می گردد.
محمد علی شاه
در تلگراف خو=
583;
از یک طرف
اصول مشروطه
را تایید کرد=
607;
و از طرف دیگر
اصول خودکام=
11;ی
را
خواستار
بوده و در پی
آن بود که زیر
عبارات شرع
مخفی و فرمان
مشروطه را از
مسیر اصلی
خودش منحرف
نماید.بهزاد
برای آوردن م=
589;داقی
برای این
مسئله به فرد=
740;
به نام میر
هاشم اشاره م=
740;
کند و بیان می
کند که این
شخص یکی از بن=
1740;اد
گذاران
انقلاب
مشروطیت بود
ولی پس از مدت=
1740;
توسط ولیعهد
فریب می خورد
و بر ضد
مشروطیت
گامهای
خطرناکی بر
میدارد.وی در
انتخابات
تبریز از طرف
اهالی محله
شتربان و سرخ=
575;ب
که جبهه مخال=
601;
آزادی را
تشکیل می
دادند جزو 12
نماینده
شورای ملی
انتخاب شده
بود.
بهزاد اثرات
ورود او را به
تبریز
اینگونه توص=
40;ف
می کند:(ورود
او به تبریز
افکار عمومی
را متوجه
خطرات جدیدی
کرد و طولی
نکشید که آثا=
585;
و علائم
اقدامات ضد
آزادی او ظاه=
585;
گردید و از آن &=
#1580;مله
حاج میرزا حس=
606;
میلانی شب
هنگام زخمی
گردید و نیز
حمله و غارت و قتل
مردم بوسیله
سواره های
دولتی در
شهرستان
آذربایجان
شدت یافت. در ای =
6;
هنگام فعالی=
78;
مرحوم یوسف
خزدوز که یکی
از سردستگان
معروف
مجاهدین بود
شایان ذکر می
باشد این
مجاهد فعال
روزی نبود که
یک توطئه
مجددی بر علی=
607;
مشروطه کشف
ننماند و هفت=
607;
ای نبود که
نامه های
متبادله توس=
91;
قاصدها بین ت=
607;ران
و عمال
استبداد
تبریز بدست ا=
608;
نیفتد نامبر=
83;ه
عین نامه ها
را در انجمن
ملی حضار و
مجاهدین می
خواند و آتش
احساسات میه=
06;
پرستی و
فداکاری آنا=
06;
را شعله ور می
کرد )
گفتار
یازدهم- نقش
فرقه
اجتماعیون
تبریز
انتشار
فرمان مشروط=
07;
ایران در
تاریخ 6
شهریور ماه 1285
در تبرز تولی=
583;
وجد و سروری
کرد که در
دوران تبریز
بی سابقه بود
و ان گونه که
نویسنده در
خاطرات خود
بیان می کند
از پیر و جوان
از این اقدام
خوشحال بودن=
83;
اگرچه که
بسیاری از
انها معنی ای=
606;
اتفاق را نمی
فهمیدند.ولی
طول نکشید که
پس از مدتی
اختلافات
بسیار شدیدی
بین طبقات
بظهور رسید
حتی پس از
مدتی افرادی
که درروزهای
اول خودشان
بیرق دارد
آزادی بودند =
583;ر
روزهای بعدی
بر ضد آن
مشغول فعالی=
78;
شدند.میر هاش=
605;
و میر ربیع و
برادر ان و
امثال آنها د=
585;
راس اغفال
شدگان
بودند.طولی
نکشید که
آزادی خواها=
06;
و مستبدین
بکلی
از هم جدا
شده و دو گروه
متخاصم تشکی=
04;
دادند.این
دوطبقه یکی ع=
605;ال
دولت و دیگری
افراد تجار و
کسبه و استاد=
705;ار
و کارگر و
افراد غیر
اداری
بودند.پس از
به توپ بستن
مجلس شورای
ملی این
اختلاف
بنهایت شدت
خود
رسید.زمانی ک=
607;
اردوی ملی می
خواست تشکیل
بشود همه مرد=
605;
با شوق فراوا=
606;
نام نویسی می
کردند و می
خواستند هر چ=
607;
زودتر اسلحه
برداشته و با
اردوی ملی
برای نجات
مجلس شورای م=
604;ی
بطرف تهران
حرکت بکنند.ب=
575;
این همه مشخص
بود که بدون
اتحاد این
افقدامات
بنتیجه نمی
رسید.در همین
ایام بود که
فردی به نام
علی مسیو قد ع=
1604;م کرده =
8;
شالوده=
فرقه اجتما=
93;یون
عامیون را طر=
581;
ریزی کرد.مرک=
586;
فعالیت این ح=
586;ب
کاملا
محرمانه بود
بطوریکه نام
آن را مرکز غی=
1576;ی
می گفتند و
عده ای مثل
مرحوم حاج
رسول صادقیا=
06;ی حاج
علی دو افروش
و... را جهت
انجام تعلیم=
75;ت
مرکزی و مهم
تشکیل می
دادند.این
کمیته با فرق=
607;
هم نام خود در
قفقاز رابطه
سیاسی داشت.ح=
585;ب
اجتماعیون
عامیون از
دادن تلفات
مالی و جانی
مضایقه ای
نداشت و خدما=
578;
غیر قابل وصف=
740;
را دراین
زمینه انجام
داد.
در آن سوی
میدان نیز
تشکیلات ضد
مشروطه خواه=
75;ن
در محله دوه
چی بنام انجم=
606;
اسلامیه بعم=
04;
آمده و توسط
میر هاشم
معروف و امام
جمعه و حاجی
میر مناف و
غیره با حمای=
578;
و پول محمد
علی شاه مشغو=
604;
فعالیت بودن=
83;
.
فصل دوم-توپ
بستن مجلس
شورای ملی (تج=
1586;یه
و تحلیل)
برای اینکه
روشن شود چرا
محمد علی شاه
از تاریخ 4
جمادی الاول
تا 22 جمادی
الاول 1326 بباغ
شاه نقل مکان
کرده و وسایل
نابودی مجلس
شورای ملی را
فراهم و به
آسانی هم موف=
602;
شد.ولی پس از
یازده
ماه محاصره
تبریز و عدم
موفقیت از سل=
591;نت
ایران خلع و
از ایران
تبعید گردید
.نویسنده برا=
740;
بررسی این مو=
590;وع
لازم میداند
که این موضوع
در 4 قسمت
بررسی شود:
بخش1- اوضاع
تبریز قبل از
مشروطه و
مظالم محمد ع=
604;یمیرزا
در آذربایجا=
06;
بخش2- تاثیر
همسایگی
روسیه
درآذربایجا =
6;
و فشار زندگی
در محیط آزاد
مردان
بخش 3- تاثیر توقف
محمد علی
میرزا در
تبریز و سعی
دولت روسیه د=
585;
جلب توجه او
بروسیه
بخش4- لیاخوف
زا محیط آلود=
607;
تهران
استفاده کرد=
07;
و مجلسیان را
غافلگیر کرد.
گفتار
اول-مروری بر
اوضاع تبریز
همانطور که
در فصل قبل هم
گفته شد محیط
تبریز هیچ وق=
578;
آرام نبود و
مردم تبریز ا=
586;
اوضاع حکومت=
07;ای
سست پایه
ایران ناراض=
40;
بودندواین
عدم رضایت را
در وقایع ایا=
605;
باید جستجو
کرد.داستانه=
75;ی
شور انگیز
حاجی یار اله
– حلاج اوغلی
و زینب پاشا ت=
1575;
امروز نوشته
نشده ولی بطو=
585;
سینه به سینه
گشته است . در
باب
جوانمردیها®=
0;
حاج اوغلی
بسیار گفته
اند .می گویند
وی بسیار
سخاوتمند بو=
83;ه
است.اگر در
مسیر آبادیه=
75;
با پیرزنی یا
فقیری مواجه میشده
سکه طلا کف
دست او می
گذاشته و می
گفته اگر از
تو پرسیدند
مرا دیدی شتر
دیدی ندیدی و
این به این
دلیل بوده که 24
دنبال وی می
گشتند.مردم ا=
586;
خدا می
خواستند تا
قدرت حاج
اوغلی بیشتر
می شده تا از
حقوق مظلوما=
06;
در برابر
ظالمان دفاع
کند و
ریشه ظلم وست=
605;
را
براندازد.نا=
05;
زینب پاشا نی=
586;
هنوز هم ورد
زبان مردم
آذربایجان
است و در
رشادت و دلاو=
585;ی
برای زنان
مثال شده
است.می گویند
هر جا که ظلم و
ستم زیاد می
شده زینب پاش=
575;
خروج می کرده
و آن را
ویرانه می
کرده
بعد از آن هم &=
#1583;وباره
از نظر ها
پنهان می گشت=
607;
است.
گفتار دوم-
تاثیر
همسایگی
روسیه بر
آذربایجان
در زمان
سلطنت ناصر
الدین شاه
نفوذ روسیه د=
585;
ایران بسیار
زیاد بود.از
دوران سلطنت
پادشاهی به
پادشاهی دیگ=
85;
نفوذ روسیه
افزایش می
یافته است و
همان روسیه ا=
740;
که زمانی برا=
740;
دریافت کمک د=
587;ت
بروی عباس
میرزا دراز
کرده بود
امروز چگونه =
575;یران
را محتاج
دریافت
کمکهای خود
کرده بود و با=
1604;اخره
کار را به
جایی رسانید
که محمد هلی
میرزا در زما=
606;
ولیعهدی در
تبریز به
پوشیدن لباس =
602;زاقی
افتخار می کر=
583;
.یکی دیگر از
صدمات غیر قا=
576;ل
جبران تسلط و
نفوذ روسیه د=
585;
ایران این بو=
583;
که در نتیجه
بحران
اقتصادی و
مالی مردم در
اثر بیکاری و
بی پولی ترک
وطن می نموده
و بروسیه جهت
پیدا کردن کا=
585;
عزیمت می
نموده و اکثر
این قبیل
اشخاص دیگر ب=
607;
میهن خود بر
نمی گشتند
.لذا بعد از
اینکه پنجه
های تیز سیاس=
740;
اقتصادی روسیه
بر بدن مریض
ایران فرو رف=
578;
برای تثبیت
این نفوذ در
ایران بریکا=
83;
قزاق تشکیل
دادند.
گفتار سوم-
تاثیر توقف
محمد علی
میرزا در تبر=
740;ز
ولیعهد در
دوران خودش
درتبریز
اقامت می کرد
و این بسیار
مهم بودچرا ک=
607;
اولا-تبریز
اولین شهر
تجاری ایران
بود
ثانیا
–آذربایجان
در همسایگی
کشور بزرگی م=
579;ل
روسیه واع شد=
607;
بود که هیچوق=
578;
و در هیچ ایام
چشم طمع آن
نسبت به
آذربایجان
بسته نشده
بود.
ثالثا- از
نقطه نظر نفو=
587;
سکنه و حاصل
خیزی
زمین
و..ایجاب می
کرد که ولیعه=
583;
نشین بشود.
روسیه همیشه
در آذربایجا=
06;
نظریات سیاس=
40;
داشته است و
همواره سعی م=
740;
کرده که بنحو=
740;
ولیعهد را به
سمت خود جلب
کند که ظاهرا
موفق هم شده
چراکه محمد
علی میرزا در
لباس قزاقی
دیده می شود.ب=
1606;ابراین
جای تعجب نیس=
578;
که پیشسنهاد
لیاخوف رابد=
08;ن
تامل می
پذیرد.در این
ایام جاسوسا=
06;
روسیه تزاری
در دربار
ولیعهد را در
اختیار خود گ=
585;فته
و مانع این
بودند که مرد=
605;
بیدار آذربا=
40;جان
او را ملاقات
کنند و هشیار=
588;
کنند.چرا که
بعضی علمای
برجسته مثل
حاجی میرزا
جواد و پسرش
بشدت علیه ای=
606;
نفوذ می
کوشیدند.
گفتار چهارم-
مخالفت روسی=
07;
تزاری با
مشروطیت ایر=
75;ن
مرحوم مظفر
الدین شاه در
روزهای آخر
عمر
خود فرمان
مشروطه را
صادر کرد.ولی
در همین حال
در پشت پرده
نقشه پیمان
سال(1907)بین دول
انگلیس و روس
در حال تدوین
بود.باید
دانست تغییر
رژیم ایران
موافق نظر
روسها
نبود.آنها
مایل نبودند
در همسایگی
کشور روسیه ی=
705;
دولت مشروطه
بوجو آید در
عین حال می
دانستند که
خود کتامگی ه=
605;
در ایران قاب=
604;
بقا
نیست.بنابرا=
40;ن
قبلا محمد عل=
740;
میرزا
تبریزرا زیر
نفوذ در آورد=
607;
و بعد توسط او
می خواستند
مشروطه را
سرنگون کنند.=
662;س
از بتوپ بستن
مجلس شورای
ملی تبریزیا=
05;
مردانه قد عل=
605;
کرده و از
اصول مشروطی=
78;
دفاع کردند.ب=
575;
اینکه روسیه
در پشت پرده
از اصول خودک=
575;مگی
حمایت و فشار
سیاسی سختی
بگروه آزادی=
82;واهان
آذر بایجان
وارد آورد ول=
740;
به نتیجه
مطلوب
نرسید.روسها
برخلاف قولی
که داده بودن=
583;
مبنی بر اینک=
607;
در آذربایجا=
06;
دخالت نکند و=
604;ی
پس از مدتی
کمی در شهر
تبریز بنای
تهدید و تجاو=
586;
بقوای ملی را
گذاشتند و هر
روزهم بشدت
عمل خود می
افزودندوپس
از مقاومت
آزادی خواها=
06;
و پیروزی
تبریز سایر
شهرهای
ایران
هم از تبریز
الهام
گرفتندت و
بیرق آزادی را به
اهتزاز در
آوردند.تا
بلاخره محمد
علی میرزا به
کنسولگری رو=
87;
پناهنده و از
سلطنت خلع
گردید و
فرزندش احمد
شاه به سلطنت
رسید.
گفتار پنجم-
خونریزهای
روسها در
تبریز
بهزاد اوضاع
تبریز را در
آن زمان
اینگونه
توصیف می کند
که در ایامیک=
607;
سفیر روس در
تهران به
اتمام حجتها=
40;
خود مشغول
تضعیف حکومت
مشروطه ایرا=
06;
بود دست مرمو=
586;ی
نیز در تبریز
دست شجاع
الدوله آن
پیرمرد افیو=
06;ی
و مردنی را
گرفته و شهر
تبریز را در
اختیار او می
گذاشت
.وحشیگری های
شجاع الدوله
بوصف نمی آید.
بهزاد در
خاطرات خود د=
585;
باره این
خونریزها می
نویسد:"تقری=
6;ا
بیست روز قبل
از واقعه بدا=
585;
آویختن سران
آزادی در
تبریز با
تغییر لباس ا=
586;
شهر خارج شدم
ولی بعضی از
دوستان نزدی=
05;
و آزادیخواه=
05;
در تبریز
مانده و چندی=
606;
ماه با هزارا=
606;
ترس و مشفقت
مخفی شده و
بلاخره
توانسته
بودند جان
سلامت بدر بب=
585;ند
و خود را به
استانبول
برسانند ."
بهزاد در
ادامه بیان م=
740;
کند که با
توجه به مطال=
593;ه
کتب پروفسور
براون
انگلیسی و
دمرنی فرانس=
08;ی
و... می توان
فهمید
همسایگی با
روسیه یعنی چ=
607;؟مخبرین
جراید ازخود
می پرسیدند ک=
607;
ملت ایران از
دولت خود می
خواست که خود
را مشروطه کن=
583;
اما این چه
ربطی به دولت
روس داشته که
سرباز به تبر=
740;ز
و قزوین و
مشهد وارد
نموده و
شهرهای ایرا=
06;
را به توپ
ببندد.با
توضیحات بال=
75;
جای تعجب باق=
740;
نمی ماند که
آذربایجان د=
85;
این انقلاب
نقش اساسی را
ایفا نموده
است و مرکز
کلیه آزادیخ=
08;اهان
بود.
گفتار ششم- س=
5;
موفقیت در
آذربایجان
در ایام
انقلاب در
تبریز هر عمل=
740;
عکس العملی ر=
575;
در بر داشت و
هر توطئه ای
از سوی
مخالفین باع=
79;
بیداری هر چه
بیشتر سران و
ازادی خواها=
06;
مشروطیت می
شد.سر موفقیت
مشروطه
خواهان
آذربایجان ر=
75;
باید در حسن
اداره جریان
آن جستجو
کرد.رهبران و
سردسته های
آزادی خواها=
06;
سعی می کردند
الهامات خود
را حتی المکا=
606;
از منابع صحی=
581;
و مورد
اطمینان
بگیرند تا
درهدایت و
رهبری ملت
توفیق حاصل
شود.آنها
الهامات خود
را از تفلیس
استانبول و
تهران می
گرفتند آقای
تقی زاده که
در آن ایام در
تهران بود پی=
588;
بینی های خود ر=
5;
توسط برادرا=
06;
تربیت به
تبریز می
فرستاد و انا=
606;
نیز این پیش
بینی ها را
توسط
سخنگویان در
بالای منابر =
608;
اجتماعات
عمومی بیان
می
کردند.
بهزاد&nb=
sp;
در ادامه از
موفقیت
تبریزیان به
این نکته
اشاره می کند
که پس از
تشکیل حزب عا=
605;یون
اجتماعیون
برای اینکه
امنیت شهر بر
عهده گرفته
شود مسلح شدن
آنها ضروری
بود و وعاظی
نیز مانند
خیابانی و... بر
بالای منابر
تهیه اسلحه
گرم و سرد و را
مجاز دانستن=
83;
."وقتی مرحوم
شیخ علی
چرندابی خود
شخصا کفن
پوشیده و
شمشیر بسته د=
585;
کوچه و بازار
ظاهر گردید
این عمل او
هیجان شدیدی
در تبریز
بوجود اورد و
چون پیش بینی
کردند که داش=
578;ن
اسلحه بدون
دارا بودن
تعلیمات
نظامی کافی
نیست از
تاریخ &=
nbsp;
12 ربیع
الثانی 1325 مشق
نظامی و هدف
گیری معمول
گردید."
بدین نحو در
کلیه میادین
تبریز مشق
نظامی و تیر
اندازی معمو=
04;
گردید و بعد
از ظهرها
جوانان لباس
ملی در بر
کرده
پیکرهای خو=
83;
را باقطار
فشنگ آراسته =
608;
مشغول تمرین
سپاهیگری
گردیدند.این =
575;قدام
فواید
فراوانی
داشتند از آن
جمله قبل از
اینکه جنگ و
نبرد آغاز
گردد جوانان
ورزیده شده و
به تفنگ و
فشنگ عادت
کرده و زنک
ترس و واهمه از
وجود آنان
زدوده شده بو=
583;
ضمنا اینان ه=
605;
که در جامعه
با رخت آزادی
و مشروطیت
شناخته شدند
در مقابل عما=
604;
استبداد قرا=
85;
گرفته و اخلا=
602;ا
به انجام تعه=
583;
گردیدند.
در این ایام
تبریز
تماشائی بود =
608;
بعد ظهرها که
تجار و کسبه و
استاد کار و
کارگر از
اشتغالات رو=
86;انه
فراغت پیدا م=
740;
کردند در
میادین حاضر =
605;ی
شدد .نویسنده
شرایط را
اینگونه
توصیف می
کند:"صدای شی=
62;ور
و طبل
از هر طرف
بگوش می رسید
و فریادهای
(یک –دو- یک –دو)
شنوندگان را
بوجد و طرب می &=
#1575;نداخت
و پس از پایان
مشق های نظام=
740;
تمرین هدف
گیری او تیر
اندازی شروع
می شد و تخته
های نشانه و
هدف گلوله را در
سینه خود جای
می داد .هر
تیری که بهدف
اصابت می کرد
مورد تحسین و
آفرین حضار
قرار می گرفت
و هر تیری که
بیش از حد پرت
و بخطا می رفت
شلیک خنده از
هر سمت بلند م=
1740;
شد."
بهزاد بیان
می کند که
هزینه خرید
اسلحه و تهیه
لباس و فشنگ
تا قلب از 12
ربیع الثانی 1325
از جیب خود
مردم صرف می ش=
1583;.تنها
پس از تاریخ
مزبور بنابر
اتخاذ تصمیم =
705;لی
مجاهدین از
ذخیره ارک و
تفنگهای
دولتی استفا=
83;ه
می
کردند.تلگرا=
01;
خانه در تبری=
586;
در ایام انقل=
575;ب
از اهمیت خاص=
740;
برخوردار
بودند و هر رو=
1586;
مخابراتی بی=
06;
تبریز و تهرا=
606;
انجام می
گرفت.در همین
ایام کوزه
کناین و میرز=
575;
حسین واعظ
و...در همین محل
نطقهای آتشی=
06;
می کردند و
شتربانیها
سعی داشتند ک=
607;
وسایل
مخابراتی
موجود را به
چنگ آوردند
بنابر این از
ناچاری جهت
حفاظ وسایل
مذکور
تلگرافخانه
تبدیل به جبه=
607;
جنگ گردید.ای=
606;
ایام خطرناک
ترین و سخت
ترن روزهای ت=
576;ریز
بشمار می
رفت.یکی از
اقدامات خوب =
608;
بجای
آزادیخواها =
6;
در تبریز این
بود که پس ازا=
1593;زام
نمایندگان
خود بتهران
احتیاط را از
دست نداده و
اقدامات خود
را بطور دقیق
دنبال نمودن=
83; مثلا
در مورد
شایعات ضد و
نقیضی که از
تهران بگوش م=
740;
رسید روز
چهارشنبه 22
ذیحجه 1324 در
انجمن ملی
تبریز تشنجی
حاکم بود و فر=
1583;ای
آن روز مردم
تبریز در
تلگراف خانه
اجتماع نمود=
07;
و تلگرافا
اجرای 7 ماده
را خواستار ش=
583;ند.هر
روز بر شدت
هیجان مردم
تبریز افزود=
07;
می شدومالکی=
06;
خانه های
همجوار
تلگراف خانه
خانه ها ی خود
را خالی کرده
و در اختیار
مردم می گذاش=
578;ند.
پرده انقلاب
تبریزبا
مشاجرات سرا=
06;
آزادیخواها =
6;
مثل واعظ و
میر هاشم بال=
575;
رفته و با
سردار رفتن
شهدای آزادی
پایئن امده
است.مدت یازد=
607;
ماه محاصره
تبریز طول
کشید ه و در ای&=
#1606;
مدت سکنه آن
شهردر خواب و
بیداری مناظ=
85;
جنگ های
هولناک را
مشاهده و به
هر طرف نگاه
می کردند فقط
خون و جنازه
می دیدند.آوا=
740;
توپ و تفنگ و
فریاد
مهاجرین و فر=
608;
ریختن خانها =
608;
گرد و غبار
شدید جلوی
آفتاب را می
گرفت و روز را &=
#1588;ب
می کرد.
اوضاع تبریز
هر روز وخیمت=
585;
می شد...
اگرچه مردم
تبریز به جز
عده معدودی ا=
586;
سکنه تبریز ا=
586;
جزئیات به تو=
662;
بستن
مجلس شورای
ملی و برچیده
شدن اصول
مشروطه در
تهران بی خبر
بودند ولی
اجتماع نیرو=
40;
دولتی در انج=
605;ن
اسلامیه و
احضار سران
ایل و روسای
سواران و قطع
روابط بین
محلات شتربا=
06;
و سرخاب با
سایر محلات
تبریز کافی
بود که مردم
اوضاع را خیل=
740;
وخیم دانسته =
608;
سخت نگران
باشند تا روز 13
1326 جنگ حسابی د=
5;
تبریز نبود و
رد تاریخ مذک=
608;ر
جنگ آغاز و
اتش آن بعد از
یازده ماه با
دخالت نیروی
روسیه خاموش
گردید.
گفتار هفتم-
فتح تهران از
طرف آزادی
خواهان
توپ بستن
مجلس شورای
ملی و فتح
تهران دو قطب
دوره انقلاب
مشروطیت بود
.توپ بستن
مجلس شورای م=
604;ی
اخطار پایان
آزادی و
مشروطیت بود =
608;
فتح تهران
اخطار پایان
اصول بربریت =
608;
حکومت مطلقه
بود.
فتح تهران
سیر تاریخ
ایران را عوض
کرد و ملت ایر=
1575;ن
را در تعیین
مقدرات خود
شریک گردید.ب=
575;
توپ بستن مجل=
587;
نه تنها در
تهران نور
ازادی خاموش
شد و نفس
آزادیخواها =
6;
در سینه حبس
شد.کاربه جائ=
740;
رسید که محمد
علیشاه کار ر=
575;
خاتمه یافته
دانسته و با
کبر و غرور
بیانیه صادر
کرده و آزادی=
582;واهانه
را آشوب طلب
دانست و مجلس
را محل آشوب
طلبان دانست =
608;
وعده داد که
خود در موقعی =
1605;قتضی
مجلس را
افتتاح نمای=
83;
و نمایندگان
مصلح را
انتخاب
نماید.هنوز
مرکب بیانیه
خشک نشده بود
که در تبریز
عده ای فدائی
در دفتر ثبت
نام
کردند.محمد
علی شاه در
ایامیکه هنو=
86;
در تبریز
ولیعهد بود
پیش بینی هائ=
740;
کرده و عده ای
از واعظان و
نظامیان را ا=
586;
قبیل میرهاش=
05;
برای جلوگیر=
40;
از
آزایدخواها =
6;
آماده کرده و
به موفقیت
آنان امیدور=
75;
بود چنانکه پ=
587;
از اینکه 300 نفر
از مجاهیدین
پیش قراول از
تبریز بطرف
تهران حرکت
کردند فورا ص=
601;
مستبدین دست =
576;آشوب
زدند .
همان ایام
محمد علی شاه
انتظار داشت
که همان صحنه
ها که در
تهران می بین=
583;
در تبریز هم
ببیند ولی
توفیق حاصل
نکرده و با
قیام مردانه
مردم کارل
بدرازا کشید =
608;
چنانکه در
نقشه تبریز
دیده می شود
شهر تبریز بد=
608;
منطقه متخاص=
05;
تقسیم شده و
پس از چندین
ماه جنگ های
خونینت
بلاخره
طرفداران شا=
07;
مستبد مغلوب =
588;ده
و شهر را ترک
کردند.این فت=
581;
آزادیخواها =
6;
در تبریز سر و
صدای زیادی
ایجاد کرد و
بآزادیخواه=
5;ن
نوید داد که
هنوز آزادی ا=
586;
دست نرفته اس=
578;
و تا دیر نشده
باید قیام
کنند .محمد
علی شاه از
این عدم
پیروزی سخت
عصبانی شد و
فرمان به عین
الوله داد و
اورا با نیرو=
740;
شگرفی به سمت
اذربایجان
فرستاد .اینه=
575;
شهر را 11 ماه
محاصره کردن=
83;
و تلگرافا
برحیم خان
اجازه غارت و
قتل را در
تبریز صادر
کرد و ضمنا
محمد علی شاه
سپهدار را هم
در تبریز شرک=
578;
داده و روانه
تبریز نمود
ولی سپهدار پ=
587;
از دیدن
پایداری مرد=
05;
تبریز و
استحکام آنه=
75;
از عین الدول=
607;
جدا شده و در
نهایت در
افکار او
تحولات مهمی
بوجود آمد.وی
به آزادی
خواهان پیام
فرستاد تا به =
1570;نها
کمک کند که
آنها جواب
دادند وی به
تنکابن
برگردد و در
آنجا قیام کن=
583;
و به سمت تهرا=
1606;
حرکت کند و وی
هم همین کار
را کرد.لذا
هسته اصلی
تمام قیامها
بنوعی در
تبریز بوده
است.مخفی
نماند که از
تبریز
هیئتهائی
محرمانه بسم=
78;
رشت و سایر
شهرها اعزام
شدند و مردم
را به قیام
دعوت کردند.
سپهدار اعظم
هم با جمع
اوری لشگری ا=
586;
تضیعف دولت
استفاده کرد=
07;
به تهران حمل=
607;
نمود و تهران
را فتح کرد.
گفتار هشتم-
پایان غم
انگیز انقلا=
76;
تبریز
اولیتماتوم
روس اعلام
خطری برای مل=
578;
ایران و بوژه
ازاید خواها=
06;
بود .سران
آزادیخواها =
6;
می خواستند ک=
607;
مخالفین آنا=
06;
در پناه
خارجیان باش=
06;د
.به این جهت
سعی می کردند
که بهانهای
بدست بیگانگ=
75;ن
ندهند ولی
دولت روسیه ادعا
می کرد که اتب=
1575;عش
در تبریز
امنیت ندارن=
83;
و باید دولت
ایران امنیت
را در ایران و
در تبریز
برقرار نمای=
83;
.نتیجه این
بهانه جوئیه=
75;
وصول
اولتیماتوم =
78;اسف
اور تاریخی
روسیه به
ایران بود
.مقارن با این
زمان احمد شا=
607;
به سلطنت
رسیده بود
ودولت برقرا=
85;ی
رژیم مشروطه
را اعلام
کرد.ولی این
دولت
دولتی
پوشالی بود ک=
607;
در برابر
اولتیماتوم
چاره ای جز
تسلیم نداشت =
608;
این در حالی ب=
1608;د
که در سراسر
ایران هنوز ه=
605;
عین الدوله ه=
575;
حکم می کردند
.روی همین
اقدام به
تبریز تلگرا=
01; زده
شد که اسلحه زمین
بگذارند و در
امور دولتی
دخالت
نکنند.با این
تلگراف در
تبریز واکنش=
07;ا
متعدد بود
.عده ای تبریز
را ترک کردند
و عده ای در
تردید باقی
ماندند .
یک عده
جوانمردانیª=
5;ه
سالها جان در
کف جنگیدند و
نهال مشروطه
را با خون خود
آبیاری کردن=
83; در
نهایت محو
ونابود
گردیدند.صدم=
75;ت
سیاسی و رفتا=
585;
وحشیانه شجا=
93;
الدوله بیش ا=
586;
صدمات آدم
کشیهای او می
باشد مردم
آذربایجان ه=
85;
رزو با صدمه
جدیدی روبرو
می
شدند.مشاهده
این اوضاع
برای آنان غی=
585;
قابل تصور بو=
583;
بنابراین عد=
07;
ای بسیار به
شهرهای دیگر
مهاجرت کردن=
83;.
در نتیجه
آذربایجان ک=
07;
مرکز سیاسی
ایران شده بو=
583;
روبه اضمحلا=
04;
گذاشته و
رونقش بکلی ا=
586;
بین رفت.
فصل سوم- شرح
احوال عده ای
از سران
انقلاب در آذ=
585;بایجان
شادروان
حاجی میرزا
ابراهیم آقا
وی فرزند
یکی
از
روحاینیون
بنام تبریز
بود.وی پس از
ورود به تهرا=
606;
طولی نکشید ک=
607;
شخصیتی بدست
آورد .وی در
مقابل
زورگوئی های
محمد علی شاه
ایستادگی و ب=
575;
کمال رشادت ا=
586;
اصول مشروطی=
78;
دفاع کرد.
ابراهیم اقا
وایدین پاشا
وی معروف
بقفقازی که ا=
586;
متولدین قار=
89;
بود و دو
بردار دیگر
داشت ایدین
پاشا و حسن
بیگ.او در اکث=
1585;
جنگهای تبری=
86;
شرکت داشته و
یکی از معتقد=
740;ن
پابرجای اصو=
04;
مشضروطه بود=
07;
است .فاجعه
مرگ ایدین
پاشا بسیار
دلخراش بود و=
740;
در آخرین سفر
بدست استبدا=
83;
طلبان به
شهادت رسید.
ابوالحسن
خان امیر
حشمت(نیاری)
اول لقب سعید
الممالک را
داشت.در تبری=
586;
متولد شد و
نام پدرش محم=
583;
علی بیک بود
.وی قبل از
مشروطیت
ریاست ایلات
قرجه داغ را
داشت و پس از
اعلان
مشروطیت از ا=
606;
طرفداری کرد =
608;
در روز به توپ
بستن مجلس در
صف مدافعین د=
585;
آمدو در جریا=
605;
مبارزه بدلی=
04;
کمبود
مدافیعن مجل=
87;
بدست مستبدی=
06;
افتاد .وی هم
مثل بسیاری ب=
607;
سفارت انگلی=
87;
پناهنده
شد.نیساری در
قیام تبریز ب=
607;
آذربایجان
رفته است.وی
مردی بلند هم=
578;
و میهن پرست
بود .
آقا شیخ
اسداله
مامقانی
در ایام
مشروطه او
بنمایندگی
علمای نجف
باستانبول
عزیمت کرد و
پس از مدتی
اقامت در
استانبول با
جلب توجه
ایرانیان
مقیم این شهر ب =
7;
ریاست انجمن
سعادت در امد
.بهزاد انجمن
سعادت را در
تاریخ مشروط=
07;
یک خط برجسته =
1605;ی
داند.منزل
آقای مامقان=
40;
ر تبریز مرجع
ایرانیان اس=
78;انبول
بود.وی در
کارهای سیاس=
40;
و اجتماعی خد=
605;ات
مهمی انجام
داد .او
مطالب مهم
سیاسی در
جملات شیرین =
608;
نغز بیان
میکرد.در
خاتمه همراه=
40;
وی
بدانشجویان
ایرانی در
استانبول شا=
40;ان
تقدیر است.
اسد آقا
فشنگچی
قبلا از
انقلاب
مشروطیت در
تبریز دکان
اسلحه فروشی
داست .در تشکی=
1604;ا
حزب
اجتماعیون
عامیون در
تبریز حزب از
پذیرفتن وی
عذر خواست ول=
740;
نامبرده
مایوس نشد و در
مشقهای نظام=
40;
شرکت کرد و
گوی سبقت را
از همگان
ربود.هر جا
جنگ شعله ور م
یشد او آنجا
بود .اسد آقا
پس از بازگشت
ازمهاجرت از
استانبول در
تبریز بود و
در جنگ سمیتق=
608;
شهیدشد.
باقر
خان(سردار مل=
740;
)
در محله
خیابان در
تبریزشخصیت =
7;ای
جنگی زیاد بو=
583;
از قبیل میر
هاشم یوز باش=
740;
تقی نایب حسن
و..و ولی برتری
باقر خان قال=
576;
انکار نبود
.باقر خان در
محافظت=
محله خیابا=
06;
و بعد در یک قس&=
#1605;ت
ساری داغ
بارها
شایستگی و
دلیری و بی
باکی خود را
نمایان ساخت =
608;
یکی از کارها=
740;
برجسته او
مغلوب کردن
بیوک خان
پسررحیم خان
بود.
باقر خان
مردی میهن
پرست و شجاع
بود ولی درسخ=
606;
گفت آهستگی و
مدارا نمی کر=
583;
و زود عصبانی
می شد
و خاطر یارا=
606;
را رنجه می
کرد.بطور کلی
مرد سیاسی
نبود و کلیه
جنگ و انقلاب
مشروطه را از
دریچه جنگ می
نگریست و
البته مردم ه=
605;
از او انتظار
دفاع داشتند=
08;
او هم این
خدمت را انجا=
605;
داد.ورود
قهرمانان
تبریز به
تهران با
استقبال
شایانی مواج=
07;
شده و مردم با
شعف از انان
حمایت کردند.
میرزا حاجی
آقا
رضازاده(دکت=
85;
شفق)
دکتر شفق در
محیط تهران
محبوبیت
فراوانی دار=
83; و این
محبوبیت در س=
585;
کلاسها دیده
می شود .وی
دارای نطق بس=
740;ار
قوی و شیرین
ومنطقی است
.در دوره شورا=
1740;
ملی و یک دوره
مجلس سنا
انتخاب شد و
این وظیفه را
به شایستگی
انجام داد .در
ایام نخست وز=
740;ری
قوام السلطن=
07;
باتفاق هیئت=
40;
جهت موضوع مذ=
575;کره
نفت رفت.
وی در یمان
سخنوران
ایرانی از هم=
607;
بیشتر نطق
دارد و مطالب=
588;
در ایران طال=
576;
فراوانی دار=
83;
و مردم با طیب
خاطر به
گفتارهای وی
گوش داده و
استفاده می
کنند.شفق با
وجود اینکه مرفه
بود اما به صف
آزادیخواها =
6;
پیوست و حیات=
588;
را دچار خطر
کرد و زحمات
بسیاری را در
راه مشروطیت
انجام داد.
آقای سید حسن
تقی زاده
وی در سال 1296
هجری قمری در
تبریز بدنیا
آمد.کمی قبل
از مشروطیت
برادران
تربیت در
تبریز کتابخ=
75;نه
ای
داشتنند تق=
40;
زاده با آنان
قرابت داشت و
در توزیع
رزونامه به
انان کمک می
کرد.این جمع
پس از مدتی
مجله گنجینه
فنون را تاسی=
587;
کردند.تاریخ
زندگی تقی
زاده با مشرو=
591;یت
ارتباط کامل=
40;
دارد ووی
فعالیت سیاس=
40; خود
را مقارن با
این نهضت آغا=
586;
کرد.زمانی که
فرمان
مشروطیت صاد=
85;
شد تقی زاده
از تبریز بنم=
575;یندگی
مجلس شورای
ملی انتخاب و
وارد زندگی س=
740;اسی
شد .وی همواره
سعی داشت
قانون
اساسی کامل
باشد و برای
پیش بردن این
فکر اکثر نما=
740;ندکان
را با خود
همفکر کرد.تق=
740;
زاده بی پرده
در مجلس از
محمد علی شاه
و عمالش
انتقاد می
کرد.نفوذ او
در تهران به
جائی رسید که
مردم در همه ک=
1575;رها
از او نظر می
خواستند و
یگانه مدافع
ملتش می
دانستند.پس ا=
586;
بمباران مجل=
87;
تقی زاده به س=
1601;ارت
انگلیس نام=
07;
نوشت و تقاضا=
740;
تحصن کردند.پ=
587;
از خلع ید شاه
هم تقی زاده
هم از تهران و
هم از تبریز
بوکالت
انتخاب شد و
وکالت تبریز
را قبول کرد.
اقدامات تقی
زاده در
انقلاب
مشروطیت و بع=
583;
از ان تاثیر
بسزایی در ای=
606;
برهه داشته
است که از حوص=
1604;ه
این مقال خار=
580;
است اما بطور
کلی وی خدمات
شایان ذکری ر=
575;
به انقلاب
مشروطیت
انجام داده
است.
ستار خان
سردار ملی
ستار خان در
قرلاچه داغ
بدنیا امد و
از تاریخ تول=
583;
او اطلاعی در
دست نیست.وی
پس از وصول
خبر به توپ
بستن مجلس شورای
ملی در صف فدا=
1574;یان
داوطلب قرار
گرفته و جزو 300
نفر تا باسمن=
580;
رفت ولی
بدرخواست
سران قوم بای =
1662;اسداری
به تبریز
برگشت..ستار
خان در ابتدا
محبوبیتی
نداشت و مورد
اطمینان مرد=
05;
نبود و حتی در
اثنای مشق
مجاهدین اور=
75;
در صف مشق
کنندگان هم
نمی پذیرفتن=
83;
ولی آزمایشی
که وی در
محاصره تبری=
86;
داد محبوبیت=
40;
بدست آورد که
نصیب کمتر کس=
740;
گردیده است
.ستار خان در
مدت 11 ماه
محاصره تبری=
86;
سرپرست جمیع
مجاهدین و
ارامنه و
قفقاز بود
.شجاعت وی به
خارج ایران
سریات کرد و
نام او در
تمام مطیوعا=
78;
خارجی انتشا=
85;
یافت.اعمال
حیرت آور وی
روی تمام
ایرانیان را
سفید
گردانید.در
روز 8 ربیع
الاول 1328 ستار
خان و باقر خا=
1606;
تحت فشار
روسها تبریز
را به سمت
تهران ترک
گفته و بتهرا=
606;
آمدند.و روز
سی ام رجب
درپارک اتاب=
05;
در طهران جنگ
سختی بین مجا=
607;دین
و قشون دولتی
که می خواستن=
583;
آنها را خلع ی=
1583;
کنند در گرفت
که درنهایت
ستار خان
مجروح و باقر
خان اسیر
گردید.چهار
سال بعد در
اثر این جراح=
578;
ستار خان دار
فانی را وداع
گفت.
در بالا
تعدادی از
پیشروان
انقلاب
مشروطیت نام
برده شد اما
همانطور که م=
740;
دانید تعداد
این افراد آن
قدر زیاد است
که در باب
فداکاریها ی =
570;نها
می توان یک
مقاله
جداگانه نوش=
78;
.ولی همین بس
که آذربایجا=
06;
مهد
قهرمانانی
بود که تا سال=
1607;ا
نام و خاطره
دلاوریهای
آنان در انقل=
575;ب
مشروطیت
ایران بر یاد
و خاطره ی
مردم باقی خواهد
ماند.
نتیجه گیری
من مقاله خود
را در سه بخش و
با توجه به سه
سوال مطرح شد=
607;
پیگیری
کردم.در بخش
اول به اوضاع
تبریز در قبل
از مشروطیت
پرداختم
.همانطور که
در مقاله هم
آوردم تبریز
بدلیل میزبا=
06;
بودن ولیعهد و ظلم =
7;ایی
که از وی دیده
بود و شرایط
بد و نامناسب=
740;
که بدلیل بی
کفایتی و
مستبد بودن و=
740;
و از طرفی
سرسپردگی وی
بدولی همچون
روسیه در
شرایطی سخت
بسر می برد.از
طرفی درهمین
اوضاع تبریز
توسط روزنام=
07;
و جراید های
مختلف چه در
داخل تبریز و
چه در خارج آن
که توسط
روشنفکران و
میهن پرستان
حمایت میشد از
اوضاع بد کشو=
585;
آگاه گردیده
بود .همه این
شرایط دست
دردست هم داد=
607;
بودند تا پس
از صدور فرما=
606;
مشروطیت تبر=
40;ز
به اهمیت این
موضوع پی ببر=
583;
و در راه حفظ و
نگهداری آن
بکوشد.در قسم=
578;
دوم مقاله خو=
583;
به شرایط
تبریز در بعد
از به توپ
بسته شدن مجل=
587;
شورای ملی و
نقش این شهر
در حراست از
مشروطه پردا=
82;تم.همانطور
که خواندید
محمد علی شاه
از تبریزیان
می ترسید چرا
که می دانست
تبریز از آزا=
583;ی
خواهان مملو
است.تبریز مه=
583;
سایر قیامها =
606;یز
در ایران
همچون قیام
رشت تنکابن و ...
نیز بوده است
و هماطور که
مشاهده شد
اکثر قیامه=
ای
دیگر شهرها
درایران از
سوی تبریز
حمایت میشد
.مقاومت
تبریزیان نی=
86;
پس از به توپ
بستن مجلس
مشغول به
فعالیت شدند =
608;
مشق نظامی
کردند .از
سویی وجود
سردارانی
همچون باقر
خان و ستار
خان و رشادت
اینان و نیز
یارانشان بر
مقاومت در
برایر دولت م=
740;
افزود.تبریز
در مد=
ت
محاصره نیز س=
585;
تسلیم فرود
نیاورد و
همچنان
مقاومت کرد واین
در حالی بود
که شهر در آتش
جنگ و گرسنگی
می سوخت.اما
نهایت این اع=
578;راض
اگرچه که به
ظاهربا
پیروزی آنها=
08;
خلع ید محمد
علی شاه از
سلطنت خاتمه
یافت اما در
نهایت با روی
کار امدن یک
حکومت مشروط=
07;
ولی سسست پای=
607; و
اولتیماتوم
روسیه به دول=
578;
ایران قیام
تبریز رو به
اضمحلال
گذاشت و آتش
آن همه
فداکاری با
کوچ عده ای از
مبارزان به
شهر های دیگر
و کشته شدن
عده ای نیز
توسط عمال
دولتی خاموش
گشت.در پایان
این مقاله
نیز ب=
ه
سوال سوم خود
که به نقش
رهبران نهضت
می پرداخت
اشاره کردم و
همانطور که
خواندید وجو=
83;
رهبران دلیر=
40;
همچون ستار
خان که آوازه
شان تا خارج
از ایران نیز
رفته بود در
بثمر رسیدن
این پیروزی چ=
607;
نقشی ایفا
کرده است.
در پایان
باید یاد آور
شد که با توجه
به اتفاقات
روی داده در
تبریز و هزین=
607;
های فراوانی
که این شهر
بابت انقلاب
مشروطیت داد
می توانیم با
قطعیت تمام
گفت که این
شهر توانسته
بود مهمترین
قطب سیاسی کش=
608;ر
شود و
در بسیاری از
مواقع جریان
انقلاب را
هدایت کند.
منابع
- قیام
آذربایجان د=
85;
انقلاب
مشروطیت
ایران .مهندس
کریم
طاهرزاده
بهزاد-
انتشارات
شرکت نسبی حا=
580;
محمد حسین اق=
576;ال(بر
اساس مقدمه
نویسنده
تیرماه 1334)