مساله مسمومیت‌ها: نگرانی‌های نوپدید و ظرفیت‌های در دسترس

منتشرشده در خبرگزاری شفقنا (پایگاه بین‌المللی همکاری‌های خبری شیعه). ۱۲ اسفند ۱۴۰۱ (اینجا)

مساله مسمومیت‌های زنجیره‌ای مدارس دخترانه، وارد مرحله جدید و نگران‌کننده‌ای شده است و شبکه‌های ماهواره‌ای خارج از کشور، به صورت هدفمند بر این نگرانی دامن می‌زنند. سلامت دانش‌‌آموزان برای همه مردم و نه فقط اولیا و معلمان، مهم است و اولویت اول بر سلامتی آنهاست و پیدا کردن مسموم‌کنندگان.

 اما در کنار مساله واقعی‌ای به نام مسموم شدن هر روزه دانش‌آموزان دختر در این جا و آنجای کشور، موضوع احساس ناامنی هم اهمیت دارد. و من تلاش دارم تا اندکی آن را بکاوم. احتمالا عاملان پشت پرده در یکی از این سه دسته هستند: جریانات برانداز که سابقه تروریستی دارند، افراطیون مذهبی مشابه گروه فرقان و ترورهایی که در سال ۱۳۵۸ انجام داد و گروه‌هایی که سابقه آدم کشی با عناوین انحرافی دارند، و سوم گروه‌های خودسر مرتبط با برخی جریانات متنفذ داخل حاکمیت.

این احتمال هم هست که مسمومیت‌های گسترده‌ اخیر با مسمومیت‌های چندماهه اخیر تفاوت داشته باشد و در بستر مسمومیت های گذشته، برخی جریانات به این نتیجه رسیده باشند که می توان با این شیوه ها به ناامنی گسترده دامن زد. با موضع‌گیری گسترده نهادهای مدنی،  مرجعیت و همچنین تریبون های رسمی و نیز دستور پیگیری‌ها در دولت و قوه قضاییه، امید است که اگر عاملان مرتبط با دسته دوم و سوم باشند، با آنها سریع‌تر برخورد شود، و اگر از گروه نخستند به سرعت شناسایی شوند. نیروی خودسر و تندرو همه جا هست، اما آنچه تفاوت ایجاد می‌کند، نوع برخورد حکومت‌ها با آنها است. سرعت و قاطعیت در شناسایی و برخورد با افرادی که ناامنی اجتماعی گسترده ایجاد می‌کنند، موجب آرامش خاطر مردم می‌شود. دستور پیگیری سریع و دستگیری ضارب زن معترض در جلوی یکی از مدارس، نشانه امیدبخشی است، به شرط آنکه در همین موضوع هم اطلاع‌رسانی مناسب و بدون ابهام و متناسب با اطلاعات به دست‌آمده صورت گیرد، و البته منجر به مجازات فوری مقصرین هم بشود.

چنان که روشن است، با گستره مسمویت‌ها، نگرانی‌ها هم افزایش یافته است. از آنجا که اکثر مردم، دختر دانش‌آموزی در خانه خود یا نزدیکان درجه اول خود دارند، نگرانی، ذره‌ذره بیشتر می‌شود. چون علت مسمومیت ناشناخته است، ترس از امر مبهم، منجر به ترس گسترده از هر چیزی می‌شود. در بدترین حالت‌ها، ترس مردم از مردم، به نفرت مردم از مردم، و در نهایت به جنگ مردم علیه مردم منجر، و مقدمه آنارشیسم و جنگ داخلی خواهد شد.

دقیقا به این دلیل است که آرامش‌بخشیدن به مردم با نشان دادن پیگیری مساله، ضرورت دارد. شیوه قطره‌چکانی اطلاعات، و اطلاعات کلی و مبهم از نوع مصاحبه‌های رسمی مقامات مسئول،  نه به مردم اطمینان از پیگیری می‌دهد و نه کمک چندانی به آرامش‌بخشی می‌کند. اعتماد کردن به رسانه‌های داخلی و گزارش‌های تحقیقی آنها، نه تنها می‌تواند به روشن شدن مساله و کشف عاملان کمک کند، بلکه گفتگوی در این باره به افزایش همدردی مردم با مسموم‌شدگان و اولیا و معلمان آنها هم منجر می‌شود و از این طریق به همدلی اجتماعی گسترده کمک می‌کند و خطر ذکرشده در بالا کاهش می‌یابد. علاوه پیشنهاد می شود نظام از خود مردم در شفاف سازی و مراقبت و پیشگیری این رخداد مغایر با امنیت ملی  کمک بگیرد.